Opis

Książki o tematyce historyczne z czasów PRL powinny wzbudzać delikatny niesmak. Jednak nie chodzi o to, by ich nie czytać, ale wiedzieć dlaczego takie są, że epoka, w jakiej ukazała się ta synteza dziejów Śląska, musiały mieć wpływ na ich interpretację.

Szczególnie zaś miały go dwa czynniki. Dla młodego pokolenia odgórnie narzucona narracja nie jest tak oczywista i znana. A więc co tak rażącego w oczy jest w tej pozycji?

• Po pierwsze, marksizm, po drugie polityka historyczna. Nie znaczy to, że i dzisiaj nie tworzy się książek z tezą, przeciwnie. Tamte, z czasów PRLu są tą tezą przesiąknięte.
• Po drugie, profesor Popiołek przestrzegał tego warunku, przykładowo interpretując powstania śląskie jako „najbardziej ludowe w dziejach polskiego narodu walki wyzwoleńcze”. Nie wahał się przy tym używać komunistycznej nowomowy i sformułowań jakby żywcem zaczerpniętych z propagandowych wieców:

W czasach, gdy rząd polski słał wojska do podbojów na wschodzie, czyn śląskich powstańców, ich patriotyzm wskazywał całemu narodowi jedynie słuszny kierunek jego rozwoju, kierunek powrotu na ziemie nad Odrą, ziemie przed wiekami utracone, ale utrzymane wbrew ogromnemu naciskowi germanizacyjnemu i odzyskane przez polskie masy ludowe.

Po prostu historycy mieli więc pisać o dziejach Śląska w ten sposób, by wytworzyć w tych ludziach przekonanie, że powrócili na miejsce, do którego sięgają korzenie ich praprzodków.

Książka Popiołka powstawała w czasach, gdy Republika Federalna Niemiec nie uznawała poczdamskiej granicy zachodniej Polski. Ukazała się niedługo po tym, jak to w końcu nastąpiło w roku 1970.

Po więcej zachęcam do sięgnięcia po tę literaturę sprzed 50 lat.